საქართველოს ეროვნული მუზეუმის საგანმანათლებლო პროგრამის „არქეოლოგია ყველასათვის" მხარდამჭერია ბრიტანეთის ,,ექსტერის“ უნივერსიტეტი და იგი მიზნად ისახავს, მოსწავლეებს გააცნოს არქეოლოგიური ნიმუშის გზა გათხრებიდან საგამოფენო დარბაზამდე.

კომპაქტურ ჩასახლებებში მცხოვრებმა აფხაზეთიდან დევნილმა მოსწავლეებმა მცხეთის მიმდებარე არქეოლოგიური ბაზა, წილკნის ღვთისმშობლის ტაძრის კომპლექსი და ძალისის ნაქალაქევი მოინახულეს. მოსწავლეებს არმაზის არქეოლოგიურ ბაზაზე ნივთების კონსერვაციისა და რესტავრაციის გაკვეთილები ჩაუტარდათ. მოზარდებმა დაათვალიერეს ფონდები და ახლადშექმნილი სამეცნიერო ლაბორატორია. ბოლოს თავადვე აღადგინეს დაზიანებული ნივთები, რომლებიც მათ საჩუქრად გადაეცათ.

სკოლის მოსწავლეებს მეგზურობას უწევდა საქართველოს ერონული მუზეუმის საგანმანათლებლო დეპარტამენტის ხელმძღვანელი დარეჯან ძოწენიძე. აგრეთვე, მათ ახლდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრის მთავარი მრჩეველი მალხაზ კორძახია და ვ. ვეკუას სახელობის აფხაზეთის №3 საჯარო სკოლის დირექტორი სვეტა რურუა. დასასრულ, საქართველოს ეროვნული მუზეუმის ადმინისტრაციამ დევნილ მოსწავლეებს უმასპინძლა.

აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო თანადგომისათვის მადლობას უხდის პროგრამის ხელმძღვანელს, ეროვნული მუზეუმის გენერალურ დირექტორსა და საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრ-კორესპონდენტს დავით ლორთქიფანიძეს.

თეატრალური დასი „ნიღბები“ ხუთი წლისაა. დასის ხელმძღვანელის, რეჟისორ თამარ იმნაიშვილი-ბრეგვაძისა და დამწყები თეატრალების ტანდემი წარმატებული აღმოჩნდა. მათ ერთობლივად დადგეს არაერთი ლიტერატურული კომპოზიცია და სპექტაკლი, რომელთა შორის გამორჩეულია: „წუთისოფელი“ (ხალხური ზეპირსიტყვიერების მიხედვით), „ჩვენ დავბრუნდებით“ (აფხაზეთის ომისა და სოხუმის დაცემის თემაზე), „ვინ მოკლა ილია?!“ (პატრიოტულ და ისტორიულ-შემეცნებით თემაზე), „ახალი წელი“ (პანტომიმა) და ა. შ.

ამ დღის აღსანიშნავად, აფხაზური ლიტერატურისა და ისტორიოგრაფიის ფუძემდებლის, აფხაზი საზოგადო მოღვაწის დიმიტრი გულიას ძეგლი ყვავილებით შეამკეს და მის ხსოვნას პატივი მიაგეს აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარემ ჯემალ გამახარიამ, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრის მოადგილეებმა ირმა კეკელიძემ და ჯაბა ჯაიანმა, აფხაზეთის ა/რ მთავრობის წევრებმა, აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატებმა და სხვ.

აფხაზური ენის დღის აღნიშვნა ხვალ დიმიტრი ჯაიანის სახელობის დარბაზში დიმიტრი გულიას 145 წლისთავისადმი მიძღვნილ საიუბილეო საღამოზე გაგრძელდება.

ირინა ბოკუჩავა არის დამდგმელი რეჟისორი და სცენარის ავტორი აფხაზეთის ომის თემაზე შექმნილი დოკუმენტური ფილმებისა: „ტყის ძმები“, „საუკუნის დანაშაული“ და „როცა კარიბჭე გაიღება“. მას აფხაზეთის თემაზე ასევე გადაღებული აქვს მუსიკალური კლიპები: „გამარჯობა, აფხაზეთო შენი!“, „ქართულ-აფხაზური შერიგების ჰიმნი“ და „ვარადა". რეჟისორისთვის „ომის პატარძალი“ პირველი მხატვრული მძაფრსიუჟეტიანი ფილმი იქნება, რომელიც აფხაზეთის ომში მტრის მიერ სასტიკად ნაწამები ქართველი ქალის ისტორიაზე მოგვითხრობს. სცენარის ავტორი და რეჟისორია ირინა ბოკუჩავა, ოპერატორი - ბექა ფარჯიანი.

პრეზენტაცია აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა როლანდ ნიჟარაძემ გახსნა. სიტყვით გამოვიდნენ: საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მრჩეველი, მწერალი გურამ ოდიშარია, საქართველოს პარლამენტის წევრი, დეპუტატი ადა მარშანია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე თამაზ ხუბუა და სხვ. პრეზენტაციას აფხაზეთის ა/რ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები, აფხაზეთის ა/რ მთავრობის წევრები, აფხაზეთის ომის ვეტერანები, ხელოვნების სფეროს წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.

ნიშანდობლივი იყო, რომ დიმიტრი ჯაიანის დარბაზის მონიტორზე გავიდა ჩანაწერი, რომელზეც თავად დიმიტრი ჯაიანი შოთა ნიშნიანიძის აფხაზეთისადმი მიძღვნილ, აფხაზურ-ქართული ოდინდელი ნათესაური ურთიერთობის ამსახველ ლექსს „აფხაზურ კანტატას“ დიდი ემოციითა და სითბოთი კითხულობს. საიუბილეო საღამო გახსნა და შოთა ნიშნიანიძის პოეზიაზე ისაუბრა პოეტმა, შოთა ნიშნიანიძის ახალი პოეტური კრებულის ერთ-ერთმა შემდგენელ-რედაქტორმა მაყვალა გონაშვილმა. მან აღნიშნა, რომ შოთა ნიშნიანიძე დღესაც განსაკუთრებით უყვარს ახალგაზრდობას, რაც პოეტის უკვდავების დასტურია. „შოთა ნიშნიანიძის, აფხაზეთზე განსაკუთრებულად შეყვარებული და მისადმი მიძღვნილი არაერთი შესანიშნავი ლექსის ავტორის საიუბილეო საღამოს ჩვენი სამინისტროს თანადგომით გამართვა ჩვენთვის განსაკუთრებით პატივია“, - აღნიშნა გამოსვლისას აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრმა როლანდ ნიჟარაძემ.

საღამოს უძღვებოდნენ სოხუმის მოზარდ მაყურებელთა თეატრის მსახიობები. შოთა ნიშნიანიძის ლექსები ჩვეული ოსტატობით წაიკითხა მსახიობმა მურმან ჯინორიამ. შოთა ნიშნიანიძეზე, როგორც შესანიშნავ პოეტსა და პიროვნებაზე, ისაუბრეს მისმა კოლეგებმა, მეგობრებმა, ცნობილმა მწერლებმა და პოეტებმა. საღამოს მუსიკალურ თანხლებას უწევდა აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო აკადემიური ანსამბლი „აფხაზეთი“.

საიუბილეო საღამოს ესწრებოდნენ შოთა ნიშნიანიძის ოჯახის წევრები, რომლებმაც ბოლოს დიდი მადლობა გადაიხადეს პოეტის ასე ლამაზად გახსენებისთვის.

ქართული მუსიკისადმი დიდი სიყვარულისა და პატივისცემის გამოხატვის მიზნით, ამჯერად უკვე ჩვენებურები, რომელსაც ანსამბლი ,,კავკასიელი არწივები“ წარმოადგენს (ხელმძღვანელი ზურაბ ტარიელაძე), 19 ოქტომბერს საქართველოს ეწვივნენ. სამი დღის განმავლობაში მასპინძლებმა სტუმრებს თბილისის არერთი ღირსშესანიშნაობა დაათვალიერებინეს. ბოლოს კი ,,კავკასიელმა არწივებმა“ და „შავნაბადამ“ ერთობლივი კონცერტი გამართეს. კონცერტს უძღვებოდა „შავნაბადას“ სამხატვრო ხელმძღვანელი დათო ცინცაძე. მან დამსწრეთ ამაღელვებელი ისტორია მოუთხრო იმასთან დაკავშირებით, რომ გუშინ ანსამბლ ,,კავკასიელი არწივების“ წევრმა ბურაქ ალქანმა (თოდნაძე) მეორე წევრს - აიშე ოლგუნს (თავაძე) ხელი საგანგებოდ ჯვრის მონასტრის ეზოში სთხოვა. საგულიხმოა, რომ ახალგაზრდებს საცხოვრებლად საქართველოში სურთ გადმოსვლა. დამსწრეთ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს სახელით მიესალმა მინისტრის მოადგილე ჯაბა ჯაიანი.

საღამოს ესწრებოდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი როლანდ ნიჟარაძე, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წევრები ვახტანგ ყოლბაია და გია გვაზავა, ლიტერატურისა ხელოვნების წარმომადგენელები, დევნილი და არადევნილი საზოგადოება.

ღონისძიებას აფხაზეთის მთავრობის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი რუსლან აბაშიძე, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის მინისტრი როლანდ ნიჟარაძე, იუსტიციისა და სამოქალაქო ინტეგრაციის საკითხებში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მინისტრი დავით ფაცაცია, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის იძულებით გადაადგილებულ პირთა-დევნილთა მინისტრის პირველი მოადგილე გურამ მისაბიშვილი და იმერეთის რეგიონში აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წარმომადგენლობის ხელმძღვანელი ზაზა ჩაჩავა ესწრებოდნენ.

ფინალურ მატჩში მოთამაშე გუნდებს თბილისის კალათბურთის განვითარების კავშირის გამგეობის წევრებმა შესაბამისი ხარისხის მედლები გადასცეს. გუნდ ,,აფხაზეთის“ კაპიტანს საბა კალმახელიძეს ჩემპიონის თასი თბილისის კალათბურთის განვითარების კავშირის პრეზიდენტმა ვლადიმერ ძიძიგურმა გადასცა.

ფოტოები: საქართველოს კალათბურთის ეროვნული ფედერაცია.

ტურნირი ვერის ბაღში მდებარე საკალათბურთო დარბაზში ჩატარდა და მასში 8 გუნდი მონაწილეობდა. შეჯიბრის შედეგად პირველი ადგილი ,,ქუთაისმა“ დაიკავა, მეორე ადგილი - ,,აზერბაიჯანმა“, ხოლო მესამე ადგილი - ,,აფხაზეთმა“.

გამარჯვებული გუნდები ნოდარ დარახველიძის შვილიშვილმა ნოდარ დარახველიძემ და ვალერი ჯგერენაიას შვილებმა: გიორგი და ირაკლი ჯგერენაიებმა თასებით, მედლებითა და დიპლომებით დააჯილდოვეს. აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტროს, სპორტისა და ახალგაზრდულ საქმეთა სამსახურის უფროსმა ვიტალი ბენდელიანმა კი პირველი ოთხი გუნდის საუკეთესო მოთამაშეებს ბურთები გადასცა.

აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ გუშინ, 20 ოქტომბერს აფხაზეთის საკალათბურთო თექვსმეტწლამდელთა ნაკრები საქართველოს ჩემპიონი გახდა, აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო ულოცა

პროექტში ჩართულმა მოზარდებმა დაათვალიერეს ქართველი პოეტის ვაჟა-ფშაველას სახლ-მუზეუმი, გაეცნენ მისი ცხოვრებისა და შემოქმედების ამსახველ საარქივო და ფოტომასალას. მათ პოეტის პატივსაცემად სახლ-მუზეუმის ეზოში მოაწყვეს საგანგებო კონცერტი, შეასრულეს ქართული და აფხაზური ხალხური სიმღერები, წაიკითხეს ვაჟას ლექსები და გადაიღეს სამახსოვრო სურათები.

შეხვედრას აფხაზეთიდან დევნილ ახალგაზრდებთან ერთად აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მთავრობის წევრები და უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები, ფართო საზოგადოების წარმომადგენლები ესწრებოდნენ.

კონსტრუქცია სოხუმში 1861 წელს ჩამოიტანეს და მის აწყობას 150 დღე დასჭირდა. სოხუმის შუქურა ექსპლუატაციაში 1864 წლის 14 აპრილიდან შევიდა. მისი სიმაღლე 37 მეტრია, ნათების სიშორე 14 საზღვაო მილი. შუქურის შიდა დახვეული კიბე 137 საფეხურისგან შედგება და იმ სიმაღლიდან სოხუმისა და მისი მიმდებარე ტერიტორიების ულამაზესი ხედი იშლება. ამიტომაც თავის დროზე სოხუმის შუქურა ერთ-ერთ ღირსშესანიშნაობად ითვლებოდა და აქ ქალაქის სტუმრები მოჰყავდათ ხოლმე.

ამჟამად სოხუმის შუქურა ტექნიკურად მძიმე მდგომარეობაშია, მის კიბეზე ასვლაც ძალიან საშიშია და გადაუდებელ რესტავრაციას საჭიროებს.

მხატვარი ალექსანდრე თოდუა დამსწრეთ წარუდგინა და მის შემოქმედებაზე ისაუბრა აფხაზეთის ა/რ რესპუბლიკის უმაღლესი საბჭოს წევრმა, მხატვარმა ნუგზარ მგალობლიშვილმა.

გამოფენის გახსნას ესწრებოდნენ აფხაზეთის ავტონომიური რესუბლიკის უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე ჯემალ გამახარია, აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის მინისტრი როლანდ ნიჟარაძე და სხვ.

გამოფენა 2019 წლის 11 ოქტომბრის ჩათვლით გაგრძელდება.